Znane są dwa typy mosiądzów – odlewnicze i do obróbki plastycznej. Używamy ich od najdawniejszych czasów. Za miejsce, w którym pojawiły się dzbany i misy miedziane (oraz mosiężne w epoce żelaza), uważa się obszary Indii. Nawet składu tego stopu potrafi liczyć cynk. Rozkład mosiądzów do obróbki plastycznej jest następujący dwuskładnikowe i ołowiowe oraz bezołowiowe wersje stopów wieloskładnikowych naczynia miedziane .

Brązy i spiże – jakie mają właściwościcoje wyróżnia?

Definicja brązu to stop, w którym dodatkowym składnikiem może być cyna, krzem, glin i alternatywne pierwiastki, czy też ich związki. Tu suplement do bazy powinien wynieść więcej niż 2 proc., a w zależności od tego, czego dodano, określa się go jako brąz cynowy, krzemowy, cynowy etc. Już w starożytności brązy z dodatkiem cyny służyły jako cenne tworzywo, bywają to np: misy i dzbany z brązu, miecze i zbroje, biżuteria oraz przedmioty codziennego użytku. Można z nich wykonywać złożone odlewy, ponieważ ich cechą jest mały skurcz odlewniczy. Z tego powodu z brązu odlewano większość pomników. Gotowy odlew również wyróżnia duża niewrażliwość na wyzwania klimatu, wysoka odporność na ścieranie i ogólna wytrzymałość. Jak powszechnie wiadomo, brązy w wersji plastycznej nie rdzewieją, są sprężyste i łatwo poddają się lutowaniu czy spawaniu.

Spiż = miedź + cyna + cynk + ołów

Do brązów czasem przypisuje się także spiże – stopy z dodatkiem cynku, cyny, ołowiu do miedzi. Zawierają nieco więcej Sn niż brąz cynowy. Ołów to 2-6%, a cynk 2-7% składu mieszanki. Tak samo doskonale jak brąz spiż znosi ścieranie i utlenianie. Ten stop znany był już w starożytności – używano go do tworzenia uzbrojenia, podobnie jak pozostałe odlewy miedziane – z uwagi na niezwykła sztywność. W czasach budowli romańskich i gotyckich ludwisarze produkowali spiżowe dzwony, zaś jeszcze później rusznikarze – działa. W czasach wojen częstokroć rekwirowano dzwony, by przetapiać je na działa. Teraz ze spiżu wykonuje się głównie odlewy posągów i ozdób.

Written by